Doba obecna w Królestwie Polskim Niemojewski Andrzej
Przed dwoma laty pisma rosyjskie podały z urągowiskiem tureckie przepisy cenzuralne do wiadomości publicznej i publicznego śmiechu.
Tymczasem ujawnione niedawno przepisy cenzury rosyjskiej brzmią niemal identycznie jak tureckie — jak tureckie!
Wojna, to egzamin.
Europa była egzaminatorem, Rosja jej faworyzowanym uczniem. Przed wojną głaskało się tego ucznia po policzkach. A tu uczniak obcina się raz za razem...
Europa widziała to, co chciała widzieć. Stara, bardzo stara prawda, stara jak konferencje w Hadze, jak trzy nasze nadaremne powstania, jak bulla Grzegorza XVI-go "Sollicitudo animarum"...
Obyśmy tylko onej szelmowskiej prawdy po raz ostatni byli świadkami.
* * *
Ale to dopiero wskazówki do rozwiązania zagadki: czem był rząd?
Czem jednak była sama Rosja?
Obecne ruchy starano się przyrównać do ruchu Dekabrystów i wyciągnąć pesymistyczne wnioski. Nic biedniejszego nad podobne zestawienia.
Ongi wołano w Rosji: "Żądamy konstytucji" a nie podawano jej treści. Anegdota historyczna twierdzi, że wtedy Mikołaj I. ukazał swoją żonę i krzyknął: "To wasza konstytucja!
" Tłumy paść miały na kolana.
Dziś nikt w Rosji nie wypowiada wyrazu konstytucja, tylko podaje jej treść. Oto znamienna różnica.
Bomba, rzucona ręką Hryniewieckiego pod Aleksandra II., była kreską pod dawnym systemem walki o wolność polityczną. "Precz z terrorem!
" zawołano, "trzeba się wziąć do pracy u podstaw."
Ale czy praca ta miała być podobną do pracy warszawskich organiczników? Bynajmniej.
To nie posiadacze krzyknęli "precz z terrorem", ale rewolucjoniści, działacze, ludzie myśli, słowa i czynu.
Lud wierzył w cara, car Aleksander III.
wierzył w swoję boskie posłannictwo. I cóż, że się strąci głowę z kadłuba, gdy sam lud nasadzi na ten kadłub głowę drugą?
Chodziło tedy o oświecenie tego ludu.
Ludu, samego ludu? Nie, chodziło o oświecenie klas... oświeconych.
<<Poprzednia 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 | 43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 | 50 | 51 | 52 | 53 | 54 | 55 | 56 | 57 | 58 | 59 | 60 | 61 | 62 | 63 | 64 | 65 | 66 | 67 | 68 | 69 | 70 | 71 | 72 | 73 | 74 | 75 | 76 | 77 | 78 | 79 | 80 | 81 | 82 | 83 | 84 | 85 | 86 | 87 | 88 | 89 | 90 | 91 | 92 | 93 Nastepna>>